Index
Je bent hier: zelfkennis> waarom aardig zijn voor jezelf leidt tot meer zelfkennisWaarom aardig zijn voor jezelf leidt tot meer zelfkennis
Om tot realistische zelfkennis te komen, heb je zelfcompassie nodig. Je moet jezelf kunnen accepteren zoals je bent. Als je dat niet kunt, is het té onaangenaam te beseffen dat je menselijke gebreken hebt. Je zult die gebreken dus liever niet erkennen – en zo beperk je je zelfkennis.
Zelfwaardering
Veel mensen die onzeker zijn of erg kritisch op zichzelf, hebben het idee dat ze meer zelfwaardering zouden moeten hebben. Maar het streven naar zelfwaardering staat juist zelfkennis in de weg. Mensen met een hoge zelfwaardering zijn in het algemeen wel prettig in de omgang, maar pas op als ze kritiek krijgen of ergens in falen: dan reageren ze vaak boos en defensief om hun zelfbeeld te beschermen. Ze geven bijvoorbeeld een ander de schuld, staan niet open voor opbouwende kritiek; als er iets mislukt gaan ze opscheppen over wat ze wél kunnen, een ander omlaag halen, of ze vinden opeens dat het eigenlijk ook niet zo belangrijk was (en dat de dingen die ze wél kunnen juist heeeeeel belangrijk zijn). Kortom, ze kunnen niet op een open, onbevangen manier informatie over zichzelf verwerken. Daardoor hebben ze geen realistisch beeld van zichzelf en leren ze weinig van hun fouten.
Als dit het onvermijdelijke gevolg is van het op¬peppen van je zelfwaardering, lijkt het haast wel of je moet kiezen tussen twee kwaden: ofwel je hebt een te lage zelfwaardering en meestal heb je daar zelf de meeste last van; ofwel je hebt een (geflatteerde) hoge zelf¬waardering en dan zijn het vooral anderen die er last van hebben...
Een andere invalshoek
Een uitweg uit dit dilemma is zelfcompassie. Dit begrip verwijst naar een wezenlijk andere manier om te kijken naar het ‘zelf’. Het is afkomstig uit het Boeddhisme. De Boeddhistische benaderingswijze is op minstens twee punten heel anders dan de Westerse:
1) Er wordt niet geoordeeld of beoordeeld (bepalen of iets goed of fout is. voldoende of onvoldoende) – over anderen of over jezelf. De houding is meer accepterend: de dingen zijn zoals ze zijn, niet goed of slecht. Je probeert dus ook niet om dingen te ‘verbeteren’ of te corrigeren. Je moet niet hogere ‘cijfers’ halen, je moet juist het rapport dat je jezelf (of anderen) steeds geeft helemaal over¬boord gooien.
2) Het individu heeft een minder belangrijke plaats; het gaat niet om het ‘ik’, het gaat er ook niet om of je beter of slechter bent dan anderen. Belangrijker is je verbondenheid met anderen. De vraag of jij als indi¬vidu wel minstens even goed bent als anderen, staat die verbondenheid juist in de weg. En dat terwijl juist een ge¬voel van verbondenheid mensen gelukkig maakt.
Compassie
Zelfcompassie betekent dat je compassie (mededogen) voelt met jezelf zoals je dat ook kunt voelen voor anderen. Compassie betekent dat je geraakt kunt worden en open staat voor het leed van mensen, dit kunt zien in de grotere context van de onvolkomenheid die bij het menselijk bestaan hoort, en anderen kunt troosten door begrip en vriendelijkheid. Bij zelf-compassie kun je met dezelfde milde, zachte blik kijken naar je eigen gebreken, fouten en je leed, en dit zien als deel van een groter verhaal: de menselijke conditie. Zelfcompassie is iets heel anders dan zelfmedelijden; bij zelfmedelij¬den vind je jezelf zieliger dan anderen en ga je onderuit door je misère. Bij zelfcompassie blijf je ‘overeind’. Je staat oog in oog met je gebreken, je tegenslag, je pijn; je vlucht niet in slachtofferig gedrag, maar ook niet in boosheid, verwijten of bitterheid.
Compassie is een houding, een manier van kijken, denken en voelen – tegenover jezelf en tegenover anderen. In de woorden van onderzoekster Kristin Neff: “Zelfcompassie voel je juist op die momenten dat je zelfbeeld níet positief is – als je iets bij jezelf opmerkt wat je niet bevalt, of als je te maken hebt met mislukking of afwijzing. De positieve gevoelens van zelf¬compassie komen niet voort uit positieve oordelen over jezelf, maar uit de directe ervaring van vriendelijkheid, zachtheid en verbondenheid.”
Door vanuit zelfcompassie naar jezelf te kijken, open je dus pas echt de deur om tot meer zelfkennis te komen – om jezelf werkelijk en volledig te zien zoals je bent, met al je menselijke gebreken en onhebbelijkheden, maar ook de verlangens en de unieke krachten die vaak daarachter schuil gaan.
Workshop zelfcompassie
De workshop zelfcompassie is ontwikkeld door Roos Vonk en twee ervaren trainers/coaches. Daarbij zijn wetenschappelijke en Boeddhistische inzichten toepasbaar gemaakt voor ‘gewone’ Westerse mensen, zonder zweverigheid en filosofische poespas.
De workshop is bedoeld voor mensen die op een of andere manier worstelen met hun zelfwaardering. Dat kan zich uiten in bijvoorbeeld:
onzekerheid
bezorgdheid of je anderen niet tot last bent
moeite om jezelf uit te spreken, te zeggen wat je wilt of vindt
perfectionisme, het is nooit goed genoeg
piekeren of je iets wel goed gedaan hebt of wat men ervan vond
twijfel over je eigen capaciteiten (bijvoorbeeld het ‘imposter’-syndroom: het gevoel dat je eigenlijk niet veel in huis hebt en maar doet alsof, en dat dat op een dag ontdekt zal worden)
uitdagingen uit de weg gaan uit angst om te falen
gevoelens van schuld of schaamte
een innerlijke ‘criticus’ die voortdurend iets op je heeft aan te merken
moeite met kritiek van anderen (bijv. in je schulp kruipen, je snel uit het veld laten slaan; of juist boos en defensief worden als je kritiek krijgt, of er nog heel lang naderhand mee bezig zijn)
heftig reageren als je het idee hebt dat je niet serieus wordt genomen of dat men je niet voor vol aanziet of je negeert
veel bezig zijn met vergelijken of je beter of slechter af bent dan een ander
sterke behoefte aan bevestiging of geruststelling van anderen
In de workshop onderzoeken we de achtergronden en de functies van zelftwijfel, zelfkritiek en zelfbescherming. We spelen de innerlijke dialogen na die mensen vaak met zichzelf voeren. Bovenal wordt geoefend op een houding van zelfcompassie: niet-oordelend, ruimhartig, verbonden met anderen. Doel is niet om de discussie aan te gaan met je innerlijke criticus (zoals in veel trainingen), maar om een geheel andere, vrijere houding in te nemen ten opzichte van je eigen gedachten, gevoelens en gedrag. Bedenk dat dit niet in één dag is te leren. Wel zul je ervaren hoe het is om een totaal andere relatie tot jezelf aan te gaan, en je krijgt tips en oefeningen mee om hieraan te blijven werken.
Meer informatie en aanmelding: zie www.vonkzelfbepaling.nl/contact
Informatie over de trainers, data en andere praktische informatie: http://www.vonkzelfbepaling.nl
Om tot realistische zelfkennis te komen, heb je zelfcompassie nodig. Je moet jezelf kunnen accepteren zoals je bent. Als je dat niet kunt, is het té onaangenaam te beseffen dat je menselijke gebreken hebt. Je zult die gebreken dus liever niet erkennen – en zo beperk je je zelfkennis.
Zelfwaardering
Veel mensen die onzeker zijn of erg kritisch op zichzelf, hebben het idee dat ze meer zelfwaardering zouden moeten hebben. Maar het streven naar zelfwaardering staat juist zelfkennis in de weg. Mensen met een hoge zelfwaardering zijn in het algemeen wel prettig in de omgang, maar pas op als ze kritiek krijgen of ergens in falen: dan reageren ze vaak boos en defensief om hun zelfbeeld te beschermen. Ze geven bijvoorbeeld een ander de schuld, staan niet open voor opbouwende kritiek; als er iets mislukt gaan ze opscheppen over wat ze wél kunnen, een ander omlaag halen, of ze vinden opeens dat het eigenlijk ook niet zo belangrijk was (en dat de dingen die ze wél kunnen juist heeeeeel belangrijk zijn). Kortom, ze kunnen niet op een open, onbevangen manier informatie over zichzelf verwerken. Daardoor hebben ze geen realistisch beeld van zichzelf en leren ze weinig van hun fouten.
Als dit het onvermijdelijke gevolg is van het op¬peppen van je zelfwaardering, lijkt het haast wel of je moet kiezen tussen twee kwaden: ofwel je hebt een te lage zelfwaardering en meestal heb je daar zelf de meeste last van; ofwel je hebt een (geflatteerde) hoge zelf¬waardering en dan zijn het vooral anderen die er last van hebben...
Een andere invalshoek
Een uitweg uit dit dilemma is zelfcompassie. Dit begrip verwijst naar een wezenlijk andere manier om te kijken naar het ‘zelf’. Het is afkomstig uit het Boeddhisme. De Boeddhistische benaderingswijze is op minstens twee punten heel anders dan de Westerse:
1) Er wordt niet geoordeeld of beoordeeld (bepalen of iets goed of fout is. voldoende of onvoldoende) – over anderen of over jezelf. De houding is meer accepterend: de dingen zijn zoals ze zijn, niet goed of slecht. Je probeert dus ook niet om dingen te ‘verbeteren’ of te corrigeren. Je moet niet hogere ‘cijfers’ halen, je moet juist het rapport dat je jezelf (of anderen) steeds geeft helemaal over¬boord gooien.
2) Het individu heeft een minder belangrijke plaats; het gaat niet om het ‘ik’, het gaat er ook niet om of je beter of slechter bent dan anderen. Belangrijker is je verbondenheid met anderen. De vraag of jij als indi¬vidu wel minstens even goed bent als anderen, staat die verbondenheid juist in de weg. En dat terwijl juist een ge¬voel van verbondenheid mensen gelukkig maakt.
Compassie
Zelfcompassie betekent dat je compassie (mededogen) voelt met jezelf zoals je dat ook kunt voelen voor anderen. Compassie betekent dat je geraakt kunt worden en open staat voor het leed van mensen, dit kunt zien in de grotere context van de onvolkomenheid die bij het menselijk bestaan hoort, en anderen kunt troosten door begrip en vriendelijkheid. Bij zelf-compassie kun je met dezelfde milde, zachte blik kijken naar je eigen gebreken, fouten en je leed, en dit zien als deel van een groter verhaal: de menselijke conditie. Zelfcompassie is iets heel anders dan zelfmedelijden; bij zelfmedelij¬den vind je jezelf zieliger dan anderen en ga je onderuit door je misère. Bij zelfcompassie blijf je ‘overeind’. Je staat oog in oog met je gebreken, je tegenslag, je pijn; je vlucht niet in slachtofferig gedrag, maar ook niet in boosheid, verwijten of bitterheid.
Compassie is een houding, een manier van kijken, denken en voelen – tegenover jezelf en tegenover anderen. In de woorden van onderzoekster Kristin Neff: “Zelfcompassie voel je juist op die momenten dat je zelfbeeld níet positief is – als je iets bij jezelf opmerkt wat je niet bevalt, of als je te maken hebt met mislukking of afwijzing. De positieve gevoelens van zelf¬compassie komen niet voort uit positieve oordelen over jezelf, maar uit de directe ervaring van vriendelijkheid, zachtheid en verbondenheid.”
Door vanuit zelfcompassie naar jezelf te kijken, open je dus pas echt de deur om tot meer zelfkennis te komen – om jezelf werkelijk en volledig te zien zoals je bent, met al je menselijke gebreken en onhebbelijkheden, maar ook de verlangens en de unieke krachten die vaak daarachter schuil gaan.
Workshop zelfcompassie
De workshop zelfcompassie is ontwikkeld door Roos Vonk en twee ervaren trainers/coaches. Daarbij zijn wetenschappelijke en Boeddhistische inzichten toepasbaar gemaakt voor ‘gewone’ Westerse mensen, zonder zweverigheid en filosofische poespas.
De workshop is bedoeld voor mensen die op een of andere manier worstelen met hun zelfwaardering. Dat kan zich uiten in bijvoorbeeld:
onzekerheid
bezorgdheid of je anderen niet tot last bent
moeite om jezelf uit te spreken, te zeggen wat je wilt of vindt
perfectionisme, het is nooit goed genoeg
piekeren of je iets wel goed gedaan hebt of wat men ervan vond
twijfel over je eigen capaciteiten (bijvoorbeeld het ‘imposter’-syndroom: het gevoel dat je eigenlijk niet veel in huis hebt en maar doet alsof, en dat dat op een dag ontdekt zal worden)
uitdagingen uit de weg gaan uit angst om te falen
gevoelens van schuld of schaamte
een innerlijke ‘criticus’ die voortdurend iets op je heeft aan te merken
moeite met kritiek van anderen (bijv. in je schulp kruipen, je snel uit het veld laten slaan; of juist boos en defensief worden als je kritiek krijgt, of er nog heel lang naderhand mee bezig zijn)
heftig reageren als je het idee hebt dat je niet serieus wordt genomen of dat men je niet voor vol aanziet of je negeert
veel bezig zijn met vergelijken of je beter of slechter af bent dan een ander
sterke behoefte aan bevestiging of geruststelling van anderen
In de workshop onderzoeken we de achtergronden en de functies van zelftwijfel, zelfkritiek en zelfbescherming. We spelen de innerlijke dialogen na die mensen vaak met zichzelf voeren. Bovenal wordt geoefend op een houding van zelfcompassie: niet-oordelend, ruimhartig, verbonden met anderen. Doel is niet om de discussie aan te gaan met je innerlijke criticus (zoals in veel trainingen), maar om een geheel andere, vrijere houding in te nemen ten opzichte van je eigen gedachten, gevoelens en gedrag. Bedenk dat dit niet in één dag is te leren. Wel zul je ervaren hoe het is om een totaal andere relatie tot jezelf aan te gaan, en je krijgt tips en oefeningen mee om hieraan te blijven werken.
Meer informatie en aanmelding: zie www.vonkzelfbepaling.nl/contact
Informatie over de trainers, data en andere praktische informatie: http://www.vonkzelfbepaling.nl
