Kan filosofie helpen als je in de gevangenis zit? Filosofie Magazine-redacteur Lianne Tijhaar volgt een filosofiecursus in de bajes. Deel 3: overwin je angsten met Bertrand Russell.
In de ontvangsthal van de gevangenis zitten drie bewaarders achter glas – twee mannen en een vrouw. Het eerste contact is formeel en afstandelijk. Je kunt hier beter doen wat je gevraagd wordt. Telefoon en laptop inleveren, poortje door, pieper aan je broek. Op de pieper zit een grote rode knop.
‘Voor als er iets gebeurt. Maar het is hoofdzakelijk een formaliteit’, belooft een van de bewaarders. Elke centimeter van het gebouw staat onder camerasurveillance. Bang hoef je hier niet te zijn.
In de gevangenisbibliotheek op de tweede verdieping is gedetineerde Charif (41), een van de cursisten, al druk bezig om alle tafels en stoelen in een kring op te stellen. Over een kwartier lezen dertien gedetineerden hier een filosofische tekst over angst, onder leiding van vrijwilligers Bert en Knut.
De les start zodra alle cursisten zijn aangeschoven en de koffie is ingeschonken. Koeken gaan rond. Groepsoudste Herman (78) leest de tekst voor. Vandaag op het programma: de Britse filosoof Bertrand Russell, die zelf ooit om politieke redenen in de gevangenis belandde. Zijn tekst gaat over angst. Volgens Russell passen veel mensen de verkeerde techniek toe bij het aanpakken van hun angst, leest Herman: ‘Telkens als de angst in hen opkomt, proberen ze aan iets anders te denken; ze leiden hun gedachten af met amusement of werk of wat dan ook. Maar elke vorm van angst wordt erger als we er geen aandacht aan besteden.’
Het is de derde bijeenkomst van de cursus ‘Filosofie en humanisme’, speciaal ontwikkeld voor gedetineerden. De deelnemers kennen elkaar inmiddels een beetje. Als Herman voorleest, is het muisstil in de groep. Iedereen luistert aandachtig tot de laatste zin is uitgesproken.
Gevaar onder ogen zien - Bertrand Russell