Index
Nieuwe post op Tinneke Beeckman - Filosofie
‘Downton Abbey – een verhaal over de elite?’, column DS, 23 mei 2016
by Tinneke Beeckman
Unknown 08.33.05Deze column verscheen in DS op 23 mei 2016.
"Het deed me ontzettend deugd de tekst van Diane De Keyzer over ‘Downton Abbey’ te lezen (DS, 21/05). De televisiereeks is geweldig entertainment, het moet gezegd. Het is eens geen uitlach-tv of Amerikaans forensisch onderzoek op speed of een tetter-programma voor heren die dromen van een UEFA-trainersdiploma. Leve ‘Downton Abbey’, dus. Mits enkele kanttekeningen, want het historische drama evoceert een verleden dat nooit bestond.
Unknown-1Lord Crawley is een welmenende, moreel hoogstaande, ietwat banale man, die het liefdesleven van zijn bedienden volgt, zich verontschuldigt wanneer hij hen te streng toespreekt en zelfs zijn chauffeur als schoonzoon aanvaardt. Hij houdt zielsveel van zijn vrouw, en is even betrokken bij de opvoeding van zijn kinderen als een ouder in een hedendaags gezin. Ondanks het onderscheid tussen hogere en lagere klassen, overheerst een gelijkheidsgedachte. Die gelijkheid zit in het hoofd van de schrijver, en van elke kijker. ‘Downton Abbey’ is eigenlijk niets meer dan de luxueuze versie van een soap, met fraai geklede personages in adembenemende decors.
'Brideshead Revisited'
'Brideshead Revisited'
De serie heeft dus niets te maken met de samenleving die het pretendeert weer te geven. Wie inzicht wil in de Engelse aristocratie, leest beter ‘Brideshead Revisited’ van Evelyn Waugh of kijkt naar de (eerste) televisieverfilming uit 1981. De roman volgt de vriendschap tussen de student (en later kunstenaar) Charles Ryder, en enkele leden van de katholieke, aristocratische familie Flyte. Ryder ziet een verkwistend, hypocriet gezin, dat angstvallig haar morele failliet wil toedekken. Kinderen worden liefdeloos opgevoed en opgeleid in bikkelharde kostscholen. Geen kat bekommert zich om hun emotionele welzijn. Conflicten worden met buitensporig veel drank weggespoeld. De serie schetst een wereld vol vergane glorie, bedrog, verboden homoseksualiteit, eenzaamheid en onmacht om zich aan de moderniteit aan te passen. De Engelse bovenlaag was doordrongen van de idee van een bovenmenselijke superioriteit. ‘Breeding’ was zeker even belangrijk voor mensen als voor honden of paarden. De leden ‘upstairs’ stonden onverschilligheid tegenover hun bedienden, wat amper verbaast voor wie de kilheid en zelfs de wreedheid ziet waarmee ze elkaar bejegenden.
‘Brideshead Revisited’ toont waarom die kringen ten onder zijn gegaan. De Eerste Wereldoorlog bracht politieke en economische omwentelingen. Zovele soldaten hadden zich opgeofferd, dat de eis naar meer gelijkheid onvermijdelijk werd. En hoewel Waugh het nieuwe gelijkheidsideaal lijkt te verafschuwen, beschrijft hij genadeloos waarom de oude, incompetente adel haar macht verloor.
Ik vermoed dat ‘Downton Abbey’ zo populair is omdat de reeks een fantasie over een morele, welmenende, stijlvolle elite verbeeldt. Vandaag de dag bestaat die evenmin als vroeger. Nu zijn de elites geglobaliseerd, ze organiseren taks-shelters en bekijken de samenleving vanuit het winstoogpunt. In Londen stellen rijke families buitenlandse bedienden te werk, omdat de anderen betere jobs kunnen vinden.
131220141411-nigella-lawson--grillo-sisters-split-horizontal-large-galleryTekenend is het recente proces rond de stelende bedienden van de PR-mogul en kunstverzamelaar Saatchi en zijn toenmalige echtgenote Nigella Lawson. Twee Italiaanse zussen hadden zich als personeelsleden dezelfde luxueuze levensstijl aangemeten als hun werkgevers, en de creditcard van de familie lustig misbruikt. Waarom niet, indien iedereen verondersteld wordt gelijk te zijn? Die egalitaire houding was ondenkbaar honderd jaar geleden. Even ondenkbaar is het vonnis dat ze te horen kregen: de jury sprak hen vrij van fraude, omdat ze het gezin Saatchi te dysfunctioneel achtte. Wie kan bedienden verwijten egoïstisch en materialistisch te handelen, wanneer ze in zo’n corrupt gezelschap moeten leven?
De auteur van ‘Downton Abbey’, Julian Fellowes, schrijft als een ‘compassionate conservative’, en misschien vat hij een behoefte aan een sociale orde en moreel houvast die bij velen leeft. Maar nostalgie naar de jaren ‘20 zoals die echt waren, is overbodig. Godzijdank kunnen we niet terug naar die samenleving. Niemand met inzicht zou dat willen. "
Tinneke Beeckman | mei 24, 2016 om 3:08 pm | Tags: Brideshead Revisited, Crawley, diefstal, Downton Abbey, elite, Evelyn Waugh, fraude, Lord, Nigella Lawson, proces, Saatchi, serie, televie | Categorieën:Columns DS, Maatschappij | URL: http://wp.me/p24rMp-ZU
Reageren Bekijk alle reacties
‘Downton Abbey – een verhaal over de elite?’, column DS, 23 mei 2016
by Tinneke Beeckman
Unknown 08.33.05Deze column verscheen in DS op 23 mei 2016.
"Het deed me ontzettend deugd de tekst van Diane De Keyzer over ‘Downton Abbey’ te lezen (DS, 21/05). De televisiereeks is geweldig entertainment, het moet gezegd. Het is eens geen uitlach-tv of Amerikaans forensisch onderzoek op speed of een tetter-programma voor heren die dromen van een UEFA-trainersdiploma. Leve ‘Downton Abbey’, dus. Mits enkele kanttekeningen, want het historische drama evoceert een verleden dat nooit bestond.
Unknown-1Lord Crawley is een welmenende, moreel hoogstaande, ietwat banale man, die het liefdesleven van zijn bedienden volgt, zich verontschuldigt wanneer hij hen te streng toespreekt en zelfs zijn chauffeur als schoonzoon aanvaardt. Hij houdt zielsveel van zijn vrouw, en is even betrokken bij de opvoeding van zijn kinderen als een ouder in een hedendaags gezin. Ondanks het onderscheid tussen hogere en lagere klassen, overheerst een gelijkheidsgedachte. Die gelijkheid zit in het hoofd van de schrijver, en van elke kijker. ‘Downton Abbey’ is eigenlijk niets meer dan de luxueuze versie van een soap, met fraai geklede personages in adembenemende decors.
'Brideshead Revisited'
'Brideshead Revisited'
De serie heeft dus niets te maken met de samenleving die het pretendeert weer te geven. Wie inzicht wil in de Engelse aristocratie, leest beter ‘Brideshead Revisited’ van Evelyn Waugh of kijkt naar de (eerste) televisieverfilming uit 1981. De roman volgt de vriendschap tussen de student (en later kunstenaar) Charles Ryder, en enkele leden van de katholieke, aristocratische familie Flyte. Ryder ziet een verkwistend, hypocriet gezin, dat angstvallig haar morele failliet wil toedekken. Kinderen worden liefdeloos opgevoed en opgeleid in bikkelharde kostscholen. Geen kat bekommert zich om hun emotionele welzijn. Conflicten worden met buitensporig veel drank weggespoeld. De serie schetst een wereld vol vergane glorie, bedrog, verboden homoseksualiteit, eenzaamheid en onmacht om zich aan de moderniteit aan te passen. De Engelse bovenlaag was doordrongen van de idee van een bovenmenselijke superioriteit. ‘Breeding’ was zeker even belangrijk voor mensen als voor honden of paarden. De leden ‘upstairs’ stonden onverschilligheid tegenover hun bedienden, wat amper verbaast voor wie de kilheid en zelfs de wreedheid ziet waarmee ze elkaar bejegenden.
‘Brideshead Revisited’ toont waarom die kringen ten onder zijn gegaan. De Eerste Wereldoorlog bracht politieke en economische omwentelingen. Zovele soldaten hadden zich opgeofferd, dat de eis naar meer gelijkheid onvermijdelijk werd. En hoewel Waugh het nieuwe gelijkheidsideaal lijkt te verafschuwen, beschrijft hij genadeloos waarom de oude, incompetente adel haar macht verloor.
Ik vermoed dat ‘Downton Abbey’ zo populair is omdat de reeks een fantasie over een morele, welmenende, stijlvolle elite verbeeldt. Vandaag de dag bestaat die evenmin als vroeger. Nu zijn de elites geglobaliseerd, ze organiseren taks-shelters en bekijken de samenleving vanuit het winstoogpunt. In Londen stellen rijke families buitenlandse bedienden te werk, omdat de anderen betere jobs kunnen vinden.
131220141411-nigella-lawson--grillo-sisters-split-horizontal-large-galleryTekenend is het recente proces rond de stelende bedienden van de PR-mogul en kunstverzamelaar Saatchi en zijn toenmalige echtgenote Nigella Lawson. Twee Italiaanse zussen hadden zich als personeelsleden dezelfde luxueuze levensstijl aangemeten als hun werkgevers, en de creditcard van de familie lustig misbruikt. Waarom niet, indien iedereen verondersteld wordt gelijk te zijn? Die egalitaire houding was ondenkbaar honderd jaar geleden. Even ondenkbaar is het vonnis dat ze te horen kregen: de jury sprak hen vrij van fraude, omdat ze het gezin Saatchi te dysfunctioneel achtte. Wie kan bedienden verwijten egoïstisch en materialistisch te handelen, wanneer ze in zo’n corrupt gezelschap moeten leven?
De auteur van ‘Downton Abbey’, Julian Fellowes, schrijft als een ‘compassionate conservative’, en misschien vat hij een behoefte aan een sociale orde en moreel houvast die bij velen leeft. Maar nostalgie naar de jaren ‘20 zoals die echt waren, is overbodig. Godzijdank kunnen we niet terug naar die samenleving. Niemand met inzicht zou dat willen. "
Tinneke Beeckman | mei 24, 2016 om 3:08 pm | Tags: Brideshead Revisited, Crawley, diefstal, Downton Abbey, elite, Evelyn Waugh, fraude, Lord, Nigella Lawson, proces, Saatchi, serie, televie | Categorieën:Columns DS, Maatschappij | URL: http://wp.me/p24rMp-ZU
Reageren Bekijk alle reacties
