Historisch-kritische exegese - Van Bijbelteksten Wikipedia.

[Je moet geregistreerd en ingelogd zijn om deze link te kunnen zien.]

Historisch-kritische exegese
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Ga naar: navigatie, zoeken
De historisch-kritische exegese is de uitleg van (vooral) Bijbelse teksten met behulp van de historisch-kritische methode. Deze methode is onderdeel van de literatuurwetenschap en de geschiedkunde. Doorgaans beoefent men historisch-kritische exegese als Bijbelwetenschappelijk onderdeel van de theologie. Het doel van de historisch-kritische exegese is om een (Bijbelse) tekst in zijn eigen historische context te verstaan en uit te leggen. Daarbij speelt de reconstructie van de ontstaansgeschiedenis van de tekst en diens verbondenheid met zijn historische situatie een bijzondere rol. Belangrijke methodische deeldisciplines van de historisch-kritische exegese zijn tekstkritiek, inleidingswetenschap, synchrone exegese, diachrone exegese, traditiekritiek en historische kritiek.

Inhoud

 [verbergen] 

• 1 Algemeen
  
• 2 Geschiedenis
  
  
  
  • 2.1 Voorgeschiedenis
    
    
    
    • 2.1.1 Renaissance en reformatie
      
    • 2.1.2 Spinoza
      
    • 2.1.3 Vroege verlichting
      
    
    
    
  • 2.2 De historisch-kritische school
    
    
    
    • 2.2.1 De 18e eeuw
      
    • 2.2.2 De 19e eeuw
      
    • 2.2.3 Vanaf de 20e eeuw
      
    • 2.2.4 Kerkelijke acceptatie
      
    
    
    
  
  
  
• 3 Methodische deeldisciplines van de historisch-kritische exegese
  
  
  
  • 3.1 Tekstkritiek
    
  • 3.2 Inleidingswetenschap
    
  • 3.3 Synchrone exegese
    
  • 3.4 Diachrone exegese
    
    
    
    • 3.4.1 Vormkritiek
      
    • 3.4.2 Bronnenkritiek
      
    • 3.4.3 Redactiekritiek
      
    • 3.4.4 Traditiekritiek
      
    
    
    
  • 3.5 Godsdiensthistorische vergelijking
    
  • 3.6 Geschiedenis van Israël, het vroege jodendom en het vroege christendom
    
  • 3.7 Geschiedenis van de canon en van de exegese
    
  
  
  
• 4 Zie ook
  
• 5 Literatuur
  
• 6 Externe links
  
• 7 Noten
  

Algemeen

De historisch-kritische methode heeft als voornaamste doel om te beschrijven welke boodschap een auteur in zijn historische context wilde overbrengen. Met name sinds de verlichting leeft het besef dat het belangrijk is de oorspronkelijke strekking van een tekst te kennen in plaats van een tekst kritiekloos op de klank af te gebruiken. De aanduiding historisch-kritisch verwijst naar de combinatie van twee basisaannamen van deze hermeneutische methode:

• Historisch is deze methode, omdat zij ervan uitgaat dat de te onderzoeken tekst een geschiedenis heeft. Een tekst kan verschillende edities hebben of samengesteld zijn uit oudere teksten. Een tekst is ontstaan in een bepaalde historische situatie. Een resultaat van deze benadering is bijvoorbeeld, dat de regel “oog om oog, tand om tand” (Exodus 21:24) in zijn historische context een stap vooruit was omdat het ongetemde wraak indamde. En Jezus bijvoorbeeld is geen boventijdelijke figuur, maar was een Jood uit Galilea.
  
• Kritisch is deze methode, omdat zij van algemeen inzichtelijke criteria voor het wetenschappelijk onderzoek van teksten uitgaat. (Het is niet toegestaan zich te beroepen op een bovennatuurlijke en dus oncontroleerbare verklaring.) Iedere stap in het onderzoek moet voor anderen na te gaan zijn. Of anderen ook inderdaad dezelfde stappen zetten hangt af van de kwaliteit van de argumenten. Zoals in elke wetenschappelijke discipline levert een andere beoordeling van een argument een ander resultaat op.