Index
Vier vormen van spiritualiteit
Het is een oude traditie om diverse vormen van spiritualiteit te onderscheiden (Norton & Southern, 2005; Teasdale, 2001). Naargelang het voorkeurpad waarmee mensen het zelf-overstijgende ervaren en hun ziel uitdrukken, krijgt de spirituele dimensie een ander accent. Vier mogelijke vormen waarin het spirituele te ervaren is, zijn: via gevoel of leven vanuit het hart; door middel van activiteit of het pad van het handelen; door middel van stilte of het pad van spirituele oefeningen; via denken en zelfonderzoek of het pad van inzicht en wijsheid.
1. Spiritualiteit van het hart is voor veel mensen de belangrijkste vorm van spiritualiteit. Types gericht op het hart ervaren het leven in het hier en nu en treden dat gevoelsmatig en vol vertrouwen tegemoet. Dit zijn vaak mensen die op een bepaald moment door een ingrijpende verandering een transformatie hebben ondergaan waardoor ze emotioneel aanvoelden en wisten dat alles goed komt. Nelson Mandela is een beroemd voorbeeld van dit pad. Van deze ervaring is sprake in alle levende tradities
2. Spiritualiteit van activiteit. Vervolgens is er altijd een belangrijke groep van mensen die het goddelijke vinden door zich in te zetten voor iets of voor anderen, en te dienen met heel hun kracht. Het prototype is uiteraard Moeder Teresa, maar de spiritualiteit van het handelen is ook in wereldse vormen zichtbaar. Bij de no-nonsense chirurg bijvoorbeeld die met zorg en toewijding zijn vak uitoefent, die bij wijze van spreken zijn ziel uit zijn lijf zou werken om mensenlevens te redden. Eigenlijk kan deze vorm van spiritualiteit zich uiten in alle soorten van activiteiten waarin mensen zich inzetten om kwaliteit te leveren. Zoals een restaurateur van oude meubelen met liefde voor het materiaal en respect voor geschiedenis, inspirerend kan zijn.
3. Op het pad van de stilte en de spirituele oefeningen zoekt men om één te worden met de bron van het leven en streeft men naar transformatie door het innerlijk leven te versterken. Mensen die zich tot deze vorm van spiritualiteit aangetrokken voelen, hebben belangstelling voor meditatie of gecentreerd gebed. Kloosterlingen beoefenen doorgaans deze vorm van spiritualiteit, maar ook daarbuiten zijn er talrijke beoefenaars die kracht putten uit hun dagelijkse meditatie of gebed.
4. Bij mensen die zich op het pad van het inzicht en wijsheid bewegen, wordt het leven – met inbegrip van het zelf – aan grondig onderzoek onderworpen. Nadenken, redeneren, vraagtekens zetten, zelfkennis, maken voor hen het leven de moeite waard. De Griekse filosoof Plato is een voorbeeld bij uitstek van dit type. Deze verschillende vormen van spiritualiteit zijn ook onderling verbonden en een individu kan zich op elk van die paden bewegen.
Norton, R., & Southern, R. (2005). Je spirituele type ontdekken. Hart, Ziel, Verstand en Kracht. Kampen: Uitgeverij Ten Have.
Teasdale, W. (2001). Het mystieke hart. Universele spiritualiteit in wereldreligies. Deventer: Uitgeverij Ankh-Hermes bv.
Het is een oude traditie om diverse vormen van spiritualiteit te onderscheiden (Norton & Southern, 2005; Teasdale, 2001). Naargelang het voorkeurpad waarmee mensen het zelf-overstijgende ervaren en hun ziel uitdrukken, krijgt de spirituele dimensie een ander accent. Vier mogelijke vormen waarin het spirituele te ervaren is, zijn: via gevoel of leven vanuit het hart; door middel van activiteit of het pad van het handelen; door middel van stilte of het pad van spirituele oefeningen; via denken en zelfonderzoek of het pad van inzicht en wijsheid.
1. Spiritualiteit van het hart is voor veel mensen de belangrijkste vorm van spiritualiteit. Types gericht op het hart ervaren het leven in het hier en nu en treden dat gevoelsmatig en vol vertrouwen tegemoet. Dit zijn vaak mensen die op een bepaald moment door een ingrijpende verandering een transformatie hebben ondergaan waardoor ze emotioneel aanvoelden en wisten dat alles goed komt. Nelson Mandela is een beroemd voorbeeld van dit pad. Van deze ervaring is sprake in alle levende tradities
2. Spiritualiteit van activiteit. Vervolgens is er altijd een belangrijke groep van mensen die het goddelijke vinden door zich in te zetten voor iets of voor anderen, en te dienen met heel hun kracht. Het prototype is uiteraard Moeder Teresa, maar de spiritualiteit van het handelen is ook in wereldse vormen zichtbaar. Bij de no-nonsense chirurg bijvoorbeeld die met zorg en toewijding zijn vak uitoefent, die bij wijze van spreken zijn ziel uit zijn lijf zou werken om mensenlevens te redden. Eigenlijk kan deze vorm van spiritualiteit zich uiten in alle soorten van activiteiten waarin mensen zich inzetten om kwaliteit te leveren. Zoals een restaurateur van oude meubelen met liefde voor het materiaal en respect voor geschiedenis, inspirerend kan zijn.
3. Op het pad van de stilte en de spirituele oefeningen zoekt men om één te worden met de bron van het leven en streeft men naar transformatie door het innerlijk leven te versterken. Mensen die zich tot deze vorm van spiritualiteit aangetrokken voelen, hebben belangstelling voor meditatie of gecentreerd gebed. Kloosterlingen beoefenen doorgaans deze vorm van spiritualiteit, maar ook daarbuiten zijn er talrijke beoefenaars die kracht putten uit hun dagelijkse meditatie of gebed.
4. Bij mensen die zich op het pad van het inzicht en wijsheid bewegen, wordt het leven – met inbegrip van het zelf – aan grondig onderzoek onderworpen. Nadenken, redeneren, vraagtekens zetten, zelfkennis, maken voor hen het leven de moeite waard. De Griekse filosoof Plato is een voorbeeld bij uitstek van dit type. Deze verschillende vormen van spiritualiteit zijn ook onderling verbonden en een individu kan zich op elk van die paden bewegen.
Norton, R., & Southern, R. (2005). Je spirituele type ontdekken. Hart, Ziel, Verstand en Kracht. Kampen: Uitgeverij Ten Have.
Teasdale, W. (2001). Het mystieke hart. Universele spiritualiteit in wereldreligies. Deventer: Uitgeverij Ankh-Hermes bv.
