Probleem en mysterie

"Existence is not a problem to be solved, it is a mystery to be lived. And you should perfectly be aware what the difference is between a mystery and a problem.”
Osho.

Hoe past 'bestaansverheldering' hierin Guustaaf?

Hoi Yopi.
O, je hebt mijn website blijkbaar bekeken.

Mensen kunnen op verschillende niveaus functioneren of disfunctioneren.
1. Iemand op psychotisch, borderline of neurotisch niveau kan last hebben van allerlei stoornissen, zoals b.v. een depressie of een angststoornis.

2. Bij “normaal” functioneren is er sprake van een redelijk evenwichtige persoonlijkheid die weet wie hij is en wat hij wil en die dat ook kan realiseren.

3. Van optimaal functioneren is sprake als men op spiritueel niveau functioneert. Spirituele groei uit zich in een toenemende helderheid over eigen taak en plek en in een toenemend gevoel van zelfvertrouwen en innerlijke leiding. Het manifesteert zich in het feit dat je energieker, liefdevoller, ruimhariger, opener en vreugdevoller in het leven komt te staan.

Ik ben van mening dat het inslaan van een spirituele weg pas kans van slagen heeft als men eerst over een min of meer ingetegreerde persoonlijkheid beschikt. Als men vanuit een neurotisch functioneringsniveau zich "spiritueel"wil ontwikkelen, is dat niet zelden een vlucht voor persoonlijke problemen of een slecht functionerende relatie. Bestaansverheldering nu wil de helpende hand reiken om dat geintegreerde functioneringsniveau te bereiken, dus wat hierboven bij 2 staat.

Psychotherapie en Spiritualiteit
Mensen worden gekenmerkt door een hen typerende of karakteristieke manier van reageren, door min of meer vaste gedrags- en reactiepatronen dus op mentaal en emotioneel gebied. Zelfkennis verwerven wil zeggen helderheid of inzicht verwerven in eigen emotionele reacties en gedachtenpatronen, die je leven onbewust sturen. Een dergelijk inzicht is het doel van elke psychotherapie, zodat je je leven een andere wending kunt geven. Psychotherapie kan in eerste instantie confronterend zijn en er toe leiden het niet te willen zien, weerstand en afweer dus. Maar de bedoeling is duidelijk te maken dat die patronen je steeds weer in conflict brengen met anderen, dat ze tot klachten van allerlei aard leiden, dat ze je inperken. Mensen kunnen in zichzelf vastlopen of opgesloten zitten, neurotisch of onvrij zijn. Psychotherapie kan dan helpen om van een onvrij of neurotisch niveau van functioneren tot een normaal niveau te komen, dus tot een redelijke evenwichtige persoonlijkheid en daardoor beter gaan functioneren.

Maar mensen hebben naast een “normaal” functioneringsniveau ook mogelijkheden tot nog verdere rijping, groei of ontwikkeling. Ze hebben de mogelijkheid om boven “zichzelf” (hun ik of ego of persoonlijkheid) uit te stijgen, te transformeren, zich spiritueel te ontwikkelen. Spirituele paden - d.w.z. alle grote religieuze en meditatieve of contemplatie tradities van de mensheid - geven daartoe handvaten. Waar het omgaat is bewustwording, zodat je kunt leren wat het is - in jezelf - dat je verbondenheid met de werkelijkheid, het leven blokkeert, wat je transformatie blokkeert, wat het contact met je diepere of Ware Zelf of identiteit blokkeert. Of om het in religieuze of spirituele termen te zeggen, wat je verbondenheid met God blokkeert.

In de spirituele tradities van de mensheid is het dus juist je ik, ego, je oppervlakkige identiteit, ook wel het “valse of onechte zelf” genoemd, dat je Ware Zelf blokkeert. Terwijl een leven met een ego de werkelijkheid altijd noodzakelijkerwijs beziet vanuit een egocentrisch perspectief, vanuit haar nuttigheidsaspect - “wat heeft ze me te bieden, wat heb ik eraan in termen van lust, macht en veiligheid” - en dus altijd beheerst wordt door haat, hebzucht, onverschilligheid, angst, agressie en dreiging, is de toestand zonder ego, een toestand waarin de werkelijkheid – de wereld en de mensen – gezien word als voorwerp van onbegrensd mededogen, barmhartigheid, waarachtige zorg en toewijding. Of om het provocerend te formuleren: Het ego kan niet liefhebben, het ego weet niet wat liefde is.

Maar hoewel het Ware Zelf aantrekkelijk klinkt klampen we ons vast aan het cognitieve en affectieve ( het kennende en voelende) ego uit angst hoe het leven eruit zou zien zonder dat voelende zelf. We menen dat we zonder het hele scala van emoties of gevoelens robotachtige wezens zullen zijn , zodat we net zo goed dood zouden kunnen zijn. Maar dat is niet zo. Het tegendeel is waar. Een leven zonder ego is een intense en dynamische toestand van zorgzaamheid voor alles wat zich in het hier en nu voordoet, een leven zonder gebreken en verlangens. Het is een leven zonder keuzes, zonder een enkel conflict of worsteling.

Maar het is weinig zinvol om vanuit een gedesintegreerd of defect zelf een spiritueel pad in te slaan. Men doet er dan beter aan eerst in therapie te gaan. Men moet goed zien dat men het zelf pas kan overstijgen of loslaten, nadat men een geïntegreerd zelf heeft ontwikkeld, dus pas als men over een harmonisch ontwikkelde of geïntegreerde persoonlijkheid beschikt. Als men vanuit een gedesintegreerd zelf ( een psychotisch, borderline of neurotisch persoonlijkheidsstructuur dus) “verlicht” wil worden is dat een stap te snel. Ongetwijfeld dient of functioneert de wens “zich spiritueel te ontwikkelen” dan als afweer van minderwaardigheidsgevoelens of is het een uiting van verdrongen grootheidsfantasieën.

Dat was een mooi voorzetje van mij, niet?

Ik pik er uit:

Maar het is weinig zinvol om vanuit een gedesintegreerd of defect zelf een spiritueel pad in te slaan.

Dat vind ik een mooi punt. Omdat ik zelf nogal wantrouwend sta tegenover alle mogelijke spirituele zooi. Vooral op internet-sites, maar ook veel boeken.

Zelf ben ik 'afgedaald' van spiritueel naar filosofisch -> een bijdehandje dus (zoals ik in - ik neem aan - jouw gedichten zag staan).

Zeker, mooi voorzetje
En inderdaad, er is veel kaf tussen het spirituele koren, ook qua boeken.

Maar met de klassiekers kom je niet bedrogen uit hoor
Ik noem er twee, een uit de christelijk mystieke traditie en een boeddhistische

Juan de la Cruz (Johannes van het Kruis dus uit de 16de eeuw) Van hem is zijn verzameld werk in het Nederlands gepubliceerd onder de titel Mystieke werken.(1325 pagina's)

De Pali canon is ook in het Nederlands verschenen: twee delen Khuddaka-Nikaya (dus de verzameling van korte teksten)drie delen Majjhima-Nikaya (de verzameling van middellange leerredes) en een dik deel (872 pag.) Digha-Nikaya, de verzameling lange leerredes.
Ik zal in de toekomst nog wel eens het een en ander plaatsen over spiritualiteit, denk ik.
ik ga nu ff bij iemand op verjaarsvisite.Spreek je vast nog wel eens

Kan het niet laten om een heel kort stukje uit de genoemde verzameling van korte teksten (de khuddaka-Nikaya dus) te citeren, met name uit het derde boek daarvan, de Udana

"Er is, o monniken, het ongeborene, het ongewordene, het ongemaakte, het ongeconditioneerde. Als dat ongeborene, dat ongewordene, dat ongemaakte, dat ongeconditioneerde er niet zou zijn, dan zou er hier geen ontkomen aan wat geboren, geworden, gemaakte, geconditioneerd is, gekend worden.
Maar omdat het ongeborene, het ongewordene, het ongemaakte, het ongeconditioneerde er is, daarom wordt een ontkomen aan het geborene, het gewordende, het gemaakte, het geconditioneerde gekend."

Volgens deze sutta (leerrede) benadrukt boeddha dus de mogelijkheid om aan het existentiele lijden (d.w.z. het lijden dat eigen is aan het bestaan: ouderdom, ziekte dood) een einde te maken.

Dat is ook het grote verschil tussen psychotherapie en een boeddhistisch spiritueel pad. Psychotherapie probeert een einde te maken aan neurotische lijden, het lijden dus dat het gevolg is van innerlijke psychische conflicten (een depressie, een angststoornis een eetstoornis enz enz)

Jouw tweeslag is me wel duidelijk (denk ik).

Wat ik ken van leren van spritituele paden is dat er vooraf een zuivering moet plaatsvinden. Meestal een morele zuivering, maar ook een losmaking van alle andere conditioneringen (zelfs familiebanden vaak).

Bij jouw moderne jasje vraag ik me af waar je uit put als het om therapie gaat.
Is dat uit de tegenwoordige therapeutische tradities? Of heb je zelf iets in elkaar getimmerd?

O, zeker er moet eerst een purificatie of zuivering plaatsvinden. Maar da's nog niet genoeg voor de Vereniging (van de ziel met god) Daar tussen zit nog de fase van de illuminatie of verlichting.
En,wellicht nog belangrijker, De Donkere Nacht. Ik zal over die onvermijdelijke en pijnlijke Donkere Nacht op het spirituele pad binnenkort eens een stukje plaatsen.

Nee, niet zelf iets in elkaar getimmerd hoor. Ik volg  - beetje afhankelijk van de aard van de problematiek - het psychodynamische model. Qua theorie ben ik een aanhanger van Heinz Kohut met zijn zelf-psychologie. Anders geformuleerd: ik denk dat de kern van de problematiek vaak een (zeer) gebrekkig gevoel van eigen waarde is. Bij de een manifesteert zich dat als een depressie, bij een ander als een sociale fobie en bij weer een ander in de vorm van een eetstoornis enz.

Standaard vraagje van me is dan ook altijd aan het begin van het gesprek "Wat geef je je zelf tussen de 0 en de 10. Dikwijls ligt het antwoord dan beneden de 5. Of ik laat iemand zeggen: "Ik ben een waardevol persoon". Meestal krijgt men dat zijn strot dan niet uit. En nog erger is het als men niet in staat is om te zeggen "ik heb het recht er te zijn" En laten we het dan al helemaal niet hebben over "Ik hou onvoorwaardelijk van mezelf"

De spirituele of mystieke weg wordt meestal ingedeeld in een aantal fasen: de zuivering, de verlichting , de Donkere Nacht en de Vereniging.

Wat volgt is hoe Evelyn Underhill (schrijverster van mystcisme, a study in the nature and development of man's spiritual consciousness - voor het eerst gepubliceerd in 1910 en opnieuw uitgegeven in 2002)De donderke Nacht beschrijft

Deze Nacht markeert meestal de overgang tussen "het eerste mystieke leven" of "de Illuminatieve Weg" en "het tweede mystieke leven" of "de Weg van Vereniging". Het vermogen tot gebed en contemplatie dat het zelf voorheen bezat lijkt volkomen verloren te zijn gegaan, onvermogen, leegte en eenzaamheid beheersen het leven van de mysticus. Bij elke mysticus manifesteert de Nacht zich op unieke wijze; we moeten daarom oppassen voor generalisatie.

In de Nacht wordt de mysticus geteisterd door verleidingen en slechte gedachten, heeft hij alle greep verloren zowel op geestelijke als op wereldlijke zaken en lijkt de passie voor God uitgedoofd. Het gevoel van gemis en tekortschieten drijft de mysticus tot nieuwe groei, zodat de Nacht tegelijkertijd afbraak en opbouw betekent. Het zelf is nu onderweg van het schouwen van de Realiteit naar het zelf "reëel" zijn. De Nacht kan maanden of jaren duren. Hoewel de Nacht grotendeels door natuurlijke oorzaken ontstaat, is hij een aanzet tot mystieke activiteit met bovennatuurlijke gevolgen.

Mystiek gezien betreft de nacht de afbraak van álle gebieden van de persoonlijkheid die nog aan de Purgatie ontsnapt waren, waar nog een rest van illusie en eigenliefde was blijven bestaan. Het gaat nl. in de mystiek om transformatie van de hele mens, niet enkel van zijn zog. "spirituele" leven. Niet enkel meer de organen van perceptie, maar het centrum van de persoonlijkheid zelf wordt gezuiverd in de Nacht. Na het verblijf op transcendentale niveaus worden nu weer de beperkingen van het eindige gevoeld en moet het zelf al het eigen Doen opgeven, opdat het kan Zijn. In de Nacht wordt veel erger geleden dan in de Purgatie, omdat de compensatie van de Goddelijke aanwezigheid niet meer ervaren wordt; er rest enkel negativiteit. Het zelf stippelt hier niet meer zijn eigen purgatie of zuivering uit, maar is "lijdend voorwerp" van God.

De Nacht kan op verschillende manieren ervaren worden:
a) als de afwezigheid van God en het wegvallen van het gedragen worden door de eigen Grond/Vonk van de ziel.
b) als een schrikbarende luciditeit waarin de eigen corruptie en imperfectie onverbiddelijk aan het licht komen.
c) emotionele lusteloosheid: het zelf ervaart een verharding en verveling van de ziel die het verafschuwt, maar niet kan overwinnen.
d) als een morele ontaarding: het zelf kan de eigen gedachten en attitudes niet controleren.
e) een zeldzame ervaring is een ondraagbaar en niet te blussen verlangen naar vereniging met God, dat zelfs tot verlangen naar de dood kan leiden, omdat de mysticus nu tot het besef gekomen is hoe partieel en symbolisch zijn ervaringen van God in de Illuminatie tot nu toe nog maar waren.

De Nacht is volgens de mystici een absoluut noodzakelijke fase - alhoewel lang niet allen er feitelijk doorheen gaan - en de enige weg naar nieuw Licht loopt via volledige overgave aan de totale verwarring en onwetendheid van deze Nacht. Zo oefent het zelf zelfloos en volhardend streven naar God in, die nu niet meer om Zijn gaven, maar om Zichzelf gezocht wordt. Het zelf leert niet meer te zoeken naar en te rusten in spirituele vreugden, het oefent moedige, sterke en belangeloze liefde in. Alhoewel de mysticus de Nacht passief ondergaat, er niet naar believen invloed op uit kan oefenen, is het wel een uitnodiging tot eigen activiteit. Het zelf verkeert in de Nacht omdat het verblind is door een Licht dat het niet kan verdragen, de Goddelijke Wijsheid, die naast nacht een duisternis pijn en kwelling voor de ziel is. Zolang het zelf nog het gevoel heeft "iets" te zijn moet de Nacht nog aanhouden, omdat dit het zelf verhindert verenigd te worden met God. Het zelf dient absolute nederigheid te bereiken.

Ja ja, dit is andere koek dan wat men meestal op zogenaamde "spirituele of paranormale beuren" over spiritualiteit te horen krijgt.