Bernadette Roberts

Bernadette Roberts is mijn lievelingsauteur over spirituele ontwikkeling.

Bernadette Roberts is een Amerikaanse vrouw die vanaf haar 15 tot 25ste lid was van de contemplatieve orde der karmelieten. Daarna trouwde ze en kreeg kinderen. In een drietal boeken, The experience of No-self (1984), What is self (1989) en The path tot no-self (1991) heeft ze een verslag gegeven van haar transformatieroute . Daar kom ik later op terug. Aan het bestellen van haar meest recente boek The real Christ laat ze uitdrukkelijk een waarschuwing vooraf gaan. Die volgt hieronder.

Those who believe the man Jesus who walked this earth 2000 years ago was God, should read no further. Since I hold no human being is God, those who disagree will only find this book upsetting and disagreeable. This writing is not for those convinced they have the last word on Christ, but those searching for the real Christ. While I believe all Christians have the right Faith, I do not think all Christians have the right beliefs, right understanding or right view of Christ. Given all the Jesus-talk these days, Christianity comes across as a personality cult, the worship of a human being, which has nothing to do with Christ, it even turns people away. The reason for this writing is my perception that the real Christ has been all but lost to Christianity.

Of first importance is to define the major terms used in this book, namely “Logos”, “Christ”, and “Jesus”. Those who think these terms are interchangeable, synonymous, or refer to the same Reality, will never understand a thing in this book. Indiscriminate use of these terms has already thrown people off the track, thus it is of the utmost importance to define these terms from the outset. Those who disagree with these definitions will only become addled or irate and should read no further.

Because God is not a being, but Infinite Existence, we must be careful not to anthropomorphize God’s Triune essence or Trinity as three beings or three entities – three gods, in other words. Also, because God transcends all gender, we have to be careful not to get caught up in the metaphors used for the Trinity as “Father and Son”. Since God is neither mother, father, son or daughter, these metaphors must not be taken literally or understood as God ad intra (God-in-Itself). To avoid this pitfall, this book refers to God’s Triune essence as “Transcendent-Logos-Spirit”.

The Incarnation was the Logos creating Its own human nature, creating man’s one common human nature eternally one with Itself, and this oneness of God’s divine nature and man’s human nature we know and call “Christ”. The term, word, or title “Christ” is not the name of any human being, but refers solely to God’s eternal oneness with Man. The Incarnation was not God uniting Itself to any particular human being or person. Christ is not the oneness of two persons, two individuals or two beings, nor is Christ a divine being or a human being, rather, Christ is the eternal oneness of two natures, divine and human. Thus the Incarnation was the revelation of Man (Universal Man) and God’s Plan for all mankind, and this Truth, this revelation, is everything we know and call “Christ”.

The purpose of the Incarnation was not to reveal the man Jesus – give us another god for the pantheon – but to reveal Man, God’s eternal plan for his eternal oneness with God. Prior to the Incarnation, Christ did not exist, nor did the man Jesus exist, only the divine Logos, God, eternally existed. Thus neither as a human being or a human person was the man Jesus, divine, or even Christ. It is solely the oneness of the divine Logos with Its own human nature that is Christ, and it is this mystery of God’s indivisible oneness with the essence of mankind we call the “Real Christ”.

Since there is only one common human nature – not many, different kinds, or particular human natures, one can count heads, but not human natures. As the “instrument” of revealing Christ, the singular man born into this world was given the common Jewish name “Jesus”. It was not this individual person or particular man, however, that was Christ, rather, Christ is solely God’s own human nature and not the human nature of any particular human being or person. So where the term “Christ” is a reference to the indivisible oneness of two natures, the name “Jesus” is solely a reference to a particular human being or person.

This book permits no anthropomorphic view of God, the Trinity, or Christ. Reference to the man Jesus is always to a particular human being and never to God. “Jesus” is the particular man of the Gospels, the historical person no longer with us. With his resurrection and ascension his human nature was totally changed, transfigured and glorified, thus he is no longer the historical figure of the past, but remains the example (or icon) of everyman’s journey and eternal oneness with God. We must never, then, mix our terms – the Logos is solely God, Jesus is solely a distinct human person, and Christ – the eternal oneness of God and man.

Those who disagree with these definitions should read no further, it would only confuse and upset them. Also, it would be useless to argue any of this since I’ve done my homework, am aware of all opposing views, and regard them as misconceived or wrong. Given the same Christian background and history as those who object, I already know where they are coming from, it is they, however, who do not know where I am coming from, and therein lies the difference

Bernadette Roberts over het zelf en het niet-zelf

In de gebruikelijke theorieën over het ontstaan en de ontwikkeling van het zelf, ik, ego of de persoonlijkheid, zoals b.v. in de psychoanalytische theorie, gaat men ervan uit dat het zelf, als het eenmaal tot stand gekomen is, een permanente en onmisbare entiteit in de menselijke natuur of het menselijke bestaan is. Maar dat is niet zo.
Natuurlijk is een gedesintegreerd of defectueus zelf een ramp en is elke psychotherapie die wat meer eenheid of integratie van het zelf tot stand kan brengen een zegen, maar dat wil niet zeggen dat een geïntegreerde of harmonisch ontplooide persoonlijkheid het eindpunt van de ontwikkeling van de mens is.

Eerder is het zo dat het ontstaan en de ontwikkeling van het zelf een voorwaarde is om te ontdekken wat er voorbij het zelf ligt. En wat de ware aard van het zelf is kan men alleen ontdekken door de afwezigheid ervan, dus door de toestand van niet-zelf

De natuurlijke gang van zaken is:
1.Het ontstaan en de ontwikkeling van het zelf, met daarin eventueel optredende stoornissen, waarbij psychotherapie kan helpen.
2.Het hoogtepunt in de ontwikkeling van het zelf, dus de hoogste graad van integratie en heelheid van het zelf of de persoonlijkheid. Gods-immanentie, d.w.z. eenwording met God zoals het zelf God kent en ervaart, dus als enorme bevestiging en versterking van het gevoel van heelheid.
Wat haar betreft is deze unitatieve staat slechts de helft van de spirituele/contemplatieve reis, en wordt het vaak ten onrechte voor het eind van de reis gehouden. Wat haar betreft is het het begin van het volwassen/rijpe leven als menselijk wezen.
3.Het wegvallen van het zelf (waarmee God wegvalt, want als het zelf dat een was met God wegvalt, valt ook God weg), eerst tijdelijk, dan permanent, in het oosten respectievelijk satori en verlichting genoemd.

Over het ontstaan en de ontwikkeling van het zelf en over de stagnaties of stoornissen van het zelf (en wat daaraan te doen valt) is al meer dan genoeg geschreven door de verschillende psychologische scholen en therapeutische richtingen.

Ook over het hoogtepunt in de ontwikkeling van het zelf kan men lezen bij talloze mystici.

Maar het verhaal van Bernadette Roberts in haar drie publicaties, gaat over het wegvallen van het zelf en over dat wat overblijft als het zelf wegvalt: het niet-zelf. Je kunt ook zeggen dat het over het zelf gaat vanuit het standpunt van het niet-zelf.

"De weigering om buiten de context van het zelf of de persoonlijkheid te gaan, maakt het traditionele onderzoek van het zelf (de academische psychologie dus) tot een uitermate gesloten systeem." Uit The Experience of No-Self

Ze voegt eraan toe: Maar we willen niet aan het zelf voorbij gaan. We klampen ons vast aan het cognitieve en affectieve systeem (= het kennende en voelende zelf)uit angst voor hoe het leven eruit zou zien zonder dit voelende zelf . We menen dat we zonder het hele scale van emoties of gevoelens, robotachtige wezens zullen zijn, zodat we net zo goed dood zouden kunnen ziijn. Maar dat is niet zo. Het tegendeel is waar. Een leven zonder zelf is een intense en dynamische toestand van zorgzaamheid voor alles wat zich in het hier en nu  voordoet, een leven zonder gebreken en verlangens. Een glimp van wat voorbij het zelf ligt, is voldoende om in te zien dat een veel unieker, bewogener en dynamischer leven, slechts een stap voorbij het zelf ligt. Een glimp van dit nieuwe leven doet ons huidge bestaan hiermee vergeleken saai, statisch en weinig afwisselend lijken.
Vetgedrukt door mij

MAAR Guustaaf hoe kom ik tot die stap.

Ikzelf probeer via het Stoicijnse gedachtengoed gemoedrust te vinden.


marmot.

Hoi Marmot.Met "die stap"bedoel je "aan het zelf voorbij gaan", neem ik aan. Da's een kwestie van een spiritueel pad volgen.

je probeert gemoedsrust (wat de boeddhisten Upeksha, gelijkmatigheid noemen) te vinden in het stoïcijnse gedachten goed.
Gelijkmatigheid ontstaat uit oplettendheid.Iemand die gelijkmatig is, is elke situatie de baas, wat die situatie ook is. Men heeft de fase van gelijkmoedigheid niet bereikt totdat men alles wat zich voordoet op een terloopse manier kan afhandelen.Dat ewil zeggen dat niets er voor je persoonlijk toe doet

Dit doet denken aan waar de Griekse en Romeinse stoïcijnen het over hadden het over hadden als ze spraken over ataraxia en apatheia. Ataraxia is de onverstoorbaarheid van de gemoedsrust, je door niks van je stuk laten brengen, uit je evenwicht laten halen. Apatheia a-pathisch heeft bij ons een ongunstige klank en betekent een wezenloze indruk maken. "Hij zit daar maar apathisch of emotie-loos voor zich uit te staren." De stoïcijnen bedoelden: je niet door je emoties mee laten slepen of overmannen, want dat verstoord de gemoedsrust, verstoord de kalmte van je geest.

Onthecht zijn of gelijkmatigheid betekent niet dat je een koude, teruggetrokken en afstandelijke persoon wordt, die in niks of niemand geïnteresseerd is. We hebben het hier over een staat van zijn waarin de overlevingsdrift die ego heet, uit de weg is geruimd Gelijkmatigheid betkent dat dat wat ons weerhoudt van echte zorg voor anderen - het egocentrisme - is overwonnen of losgelaten .

Het zal duidelijk zijn dat een opmerkzaam en gelijkmatig persoon iemand is die alert kan spreken of handelen op het moment dat dat nodig is.Zo iemand geeft altijd de juiste respons Hij reageert niet, maar geeft een respons. Reageren of reactief zijn is spreken en handelen op de automatische piloot, terwijl een respons of een "antwoord"perfect aansluit op de situatie.

Vraagje: Lukt het een beetje je gemoedsrust te vinden met behulp van het stoïcisme?

Dankjewel Guustaaf, ik doe mijn best, ben in wording.

Het gedachtengoed van de stoicijnen doet mij goed. 

marmot

Wat het zelf is.

In het volgende schets ik schematisch wat Roberts over het zelf naar voren brengt.
Ze onderscheid twee dimensies van het zelf:
1.het kennende zelf of het reflexieve (van reflex, dus min of meer automatische) mechanisme van de geest of mind.
2.Het voelend zelf: het gevoel dus van een persoonlijk bestaan, een persoonlijke energie en een persoonlijke wil

Wat wegvalt als het zelf wegvalt zijn deze beide dimensies. Wat niet wegvalt is de zintuiglijkheid.

1.Het kennende zelf of het reflexieve mechanisme van de geest of mind.
Het primaire object van de geest is altijd en uitsluitend de geest zelf. Het zelf is niet alleen het subject van het bewustzijn, maar evenzeer het directe object ervan. Bewustzijn is bewustzijn van zichzelf.
Het reflexieve mechanisme – verantwoordelijk voor het vermogen van de mens naar binnen te kijken en zich van zichzelf bewust te worden – verschilt in hoge mate van het zintuigelijk mechanisme, dat ons in staat stelt naar buiten te kijken. Toch zijn ze , geest en zintuigen, welhaast onmogelijk te scheiden zolang het reflexieve mechanisme functioneert. Alle binnenkomende zintuiglijke gegevens worden gefilterd door het reflexieve mechanisme, zodat ieder zintuiglijk object een subjectief stempel draagt.

2.Het voelende zelf.
Het zelf is meer dan weet hebben van het eigen bestaan. Dit “meer” is een primair gevoel van energie, van drijfkracht, dat, wanneer het verbonden wordt met cognitieve of kennende vermogens, subjectieve zekerheid schept, dat zegt: “Dit ben ik, ik ben mezelf”
Deze andere dimensie van het zelf is het voelende zelf. Het gevoel dus van een persoonlijk bestaan, een persoonlijke energie, een persoonlijke wil. Het is het totale affectieve of emotionele netwerk, van de meest subtiele onbewuste beroering tot de meest duidelijke uitingen ervan, zoals uitbarstingen van hartstocht.

Het zelf wordt pas een kracht wanneer het zelfbewustzijn (dat het reflexieve mechanisme is) zich heeft ontwikkeld tot een punt waarop het de lichamelijke energie voor zichzelf opeist. Zonder dit bewustzijn kan er geen gevoel van persoonlijke energie zijn. Het (denkbeeldige) zelf is dus niet alleen de denker van gedachten, maar ten diepste identiek aan de ervaring van persoonlijke energie.

Als het zelf wegvalt, valt dus dit wetende-voelende zelf weg. Als het kennende zelf wegvalt, valt het zelf niet alleen als object weg, maar ook als subject( als "ik"dus) Dus de ervaring van persoonlijke energie of “persoonlijke identiteit” is dan verdwenen. Dat is een uitermate merkwaardige gewaarwording. Men kan dan niet meer naar binnenkijken, men kan zichzelf niet meer gewaarworden. “Jij” bent er dan niet meer.

Wordt vervolgd.

Roberts over het affectieve systeem. (kort samengevat)

Het affectieve systeem, met als kern de wil, kent uitersten van aantrekking en afstoting, grote emotionele uitslagen. De wil is een kracht of energie en vormt de kern van het affectieve systeem. De wil is de bron van de gemoedsbewegingen. Als de wil niet beweegt (= niets verlangt of wenst) beweegt het affectieve systeem niet, en staat de wip van de affecten stil.

Dan is er toegang mogelijk tot het onder de wil gelegen Goddelijke Stille punt. “Stille punt” verwijst naar een ervaring en niet naar een te lokaliseren plaats in het lichaam. Het is de ervaring die de unitatieve bewustzijnsstaat wordt genoemd, het een-zijn met God, het Ware Zelf, het echte centrum van iedere mens.
Het is te vergelijken met de oog van een cycloon of wervelstorm. Alles rolt en raast om het oog van de cycloon, maar in het oog zelf heerst volkomen rust en stilte. Het is een plek of centrum van kalmte, zonder enige beweging. Boeddha verwoordde deze ervaring in negatieve termen als “leegte”, een toevluchtsoord voor de cycloon van eindeloos lijden. Christus verwoordde het in meer positieve termen als “Het koninkrijk Gods”

De drie voornaamste oorzaken van het feit dat relatief weinig mensen zich in deze bewustzijnsstaat bevinden, zich van hun ware zelf bewustzijn, zijn:

1. De overtuiging dat deze staat een zeldzame gebeurtenis is, is op zich een beletsel.

2. Helaas laten degenen die er over schrijven (mystici dus) het meer buitengewoon klinken (visioenen, stemmen, verschijningen enz.) dan dat het gewoonlijk is, waardoor verkeerde verwachtingen een belemmering of hindernis vormen.

3. Maar het voornaamste obstakel is een verkeerde visie op de spirituele reis.
De spirituele reis gaat tegen het ego in en is daarom een pad van lijden. Zowel voor Christus als Boeddha gold dat de uitweg het vinden van het stille punt was en dan, door er een mee te worden een stabiliserend anker te vinden. Daarna wordt de cycloon geleidelijk aan in het oog getrokken en komt er een eind aan het lijdende zelf. Dus de stormen, de crisis en het lijden van het leven zijn een manier om het oog te vinden. Maar als alles verloopt volgens onze wensen en verlangens, zien we het oog niet en voelen we geen noodzaak het te vinden. Dus het vermijden van lijden en de wens dat alles volgens eigen wensen en wil verloopt gaat tegen de hele spirituele reis in. Het is een verkeerde visie.

Na het weg vallen van het zelf

Na het wegvallen van het zelf gaat het leven “gewoon” door, maar op een tot dan toe ongekende wijze. Het is persoonlijk nog onpersoonlijk, het is een leven zonder zelf, een toestand van niet-zelf.
Het weg vallen van het zelf, dus de toestand van niet-zelf  is een buitengewone toestand.

Niet dat het niet “aangeduid” (in de betekenis van “vingerwijzing”) zou kunnen worden - Boeddha ,Christus en vele anderen doen niet anders met hun verhalen parabels en pointers - maar hij of zij die aan het zelf voorbij gegaan is weet of beseft dat degene die niet aan het zelf voorbij gegaan zijn het uiteindelijk niet kunnen vatten (het is per definitie “onvatbaar”) , juist omdat ze niet aan het zelf voorbij gegaan zijn. Men verstaat, hoort en ziet alles binnen het kader van het zelf, d.w.z. dat alles wat er gezegd wordt, gekleurd wordt door het zelf en dus verstaat men het verkeerd.

Terwijl een leven met een zelf de werkelijkheid altijd beziet vanuit haar nuttigheidsaspect - “wat heb ik er aan”- en men t.a.v. de werkelijkheid daardoor drie mogelijke houdingen kan aannemen:
1.in de verdediging of aanval gaan als de werkelijkheid door het zelf als bedreigend wordt ervaren. 2. gebruiken of naar zich toehalen als de werkelijkheid aantrekkelijk of nuttig wordt bevonden of
3. een onverschillige houding aannemen als geen van beiden het geval is,
is de toestand van niet-zelf , een toestand waarin de werkelijkheid (wereld en mensen) gezien wordt als voorwerp van onbegrensd mededogen, waarachtige zorg en toewijding.

De GOD injezelf te vinden zonder bv drugs. Puur door het loslaten van het oordelen in het besef dat

alles niet anders kan gaan alsdat het gaat. Te denken dat je macht hebt is hoogmoed.

Die zijnswijze bewerkstelligd een gevoel van vriendelijkheid naaar jezelf en anderen.

Je gaat er ook een stukje langzamer door lopen.



marmot

Marmot schreef:

Je gaat er ook een stukje langzamer door lopen.

Het komt nog zover dat je tot stilstand komt of zelfs achteruit gaat lopen.

Wakker blijven is de boodschap.

Ja het leven barst van de risico,s Caspar.... 

Roberts over het verschil tussen overtuigingen (belief) en vertrouwen.(faith)

TRUTH IS UNBELIEVABLE—thus we need Faith. "But I tell you the Truth, and that is why you do not believe me."

BELIEF IS DIFFERENT THAN FAITH
BELIEF: Is an intellectual assent, a reflective assurance. It is a conviction of propositions presented based on evidence. It is a reasonable assent to hold true what cannot be immediately verified. It involves intellect and even reason. Belief is our OWN exercise, and thus it will always be subject to doubt and its reverse—unbelief or no belief. In other words, belief is not stable. Anything we actually know, does not require belief; so once we know something there is no longer belief. BELIEF, THEN, DEALS WITH THE KNOWABLE—or what eventually can be known—and therefore it is RELATIVE. FAITH, however, goes further, goes beyond anything that is knowable to the mind, intellect, and consciousness. FAITH DEALS WITH THE UNKNOWN AND UNKNOWABLE, THE ABSOLUTE—and thus it is ABSOLUTE.

FAITH: Is "Seeing darkly what we shall one day see face to face." In the end, Faith gives way to vision—heaven.
1. A SUPERNATURAL GIFT, not of our own doing.
2. NO ADEQUATE DEFINITION. Not in our heads - not a concept.
3. An obscure CERTITUDE = a truth-sensor, a seeing, knowing; even an indefinable presence.
4. BEYOND REASON; may even be unreasonable -Tertullian: "I believe because it is absurd."
5. DEALS WITH THE UNKNOWN. Knows in unknowing or not-knowing, thus it is not subject to doubt, or disbelief. We do not know how we know Faith, it is just "there."
6. NOT AN EXPERIENCE. As a non-experience, Faith is the most mystical experience we have. It does not come and go—as do experiences. If we had perfect faith, we would not need any experiences. Thus perfect Faith is no-experience. As experience decreases, faith increases—because experience IS self.

Misschien is zelfverzekerd twijfelen een optie.?

Hm.. dat lijkt me een contradictio in terminis, een innerlijke tegenspraak dus.

Er is geen waarheid en misschien is dat ook niet waar.

Twijfelen is dan toch een uitvloeisel van die gedachte.


Wat vandaag een waarheid lijkt te zijn, KAN morgen een leugen-een verkeerde manier van onderzoek  of voortschijdend inzicht zijn.

Zelf ben je ook in ontwikkeling, als ik  BV teruglees of denk wat ik heb gezegd verbaas ik me er vaak over.

Alles wat is kan mogelijk anders zijn alsdat wij nu denken te weten.

Ik ben behoorlijk zelfverzekerd als het gaat om het niet zeker weten. Hoewel?? 


marmot

"Zelf" ben "ik" ook in ontwikkeling, schrijf je. Het ik, de persoonlijkheid kan zich zeker ontwikkelen. Maar vanuit het standpunt van het ZELF (met een hoofdletter) DAT wat je wezenlijk altijd al was, bent en zal zijn dus,is er geen sprake van ontwikkeling.
n.b. ik had je een privé bericht gestuurd, is de aangekomen?

Het wegvallen van het zelf als natuurlijk proces.
Men moet goed zien dat zolang het denken, de mind, met zijn automatische reflexieve mechanisme blijft bestaan, het kennende zelf blijft bestaan en dat zolang de ervaring van energie bestaat, het voelende zelf nog intact is. Gegeven dit feit moet het duidelijk zijn dat als iemand aan het zelf voorbij wil gaan, het zinloos is als hij tracht het cognitieve en het affectieve systeem te wijzigen (zoals men in een psychotherapeutisch proces tracht te doen)

Ook moet duidelijk zijn dat het zelf zichzelf nooit kan opheffen. Het wegvallen van het zelf kan men niet naar eigen believen bewerkstelligen, het is een natuurlijk proces. Het is een misvatting dat het bewustzijn of het zelf zich van zichzelf zou kunnen ontdoen. Als de tijd rijp is - en niemand weet wanneer dat zal zijn – bezwijkt dit mechanisme en maakt plaats voor een leven zonder de noodzaak van een zelf. Het is waarschijnlijk zo dat een bepaalde grens van het menselijk potentieel bereikt moet zijn - dat men een bepaalde rijpheid of mate van integratie bereikt moet hebben – voordat de mens het aandurft te leven zonder een zelf.

Het doel van het hebben van een zelf is dus blijkbaar er uiteindelijk aan voorbij te gaan. Om geen zelf te hebben moet er eerst een zelf zijn - een compleet, een waarachtig, een geïntegreerd zelf – een harmonische persoonlijkheid dus. Dit houdt tevens een waarschuwing in tegen voortijdige pogingen je van jezelf te ontdoen. Namelijk voor je je bewust bent geworden van je verdringen en voordat je je projecties hebt teruggenomen. En al helemaal tegen een oneigenlijke wijze van aan jezelf ontsnappen, door drank en drugs met name.
Als men vanuit een defect of gedesintegreerd ego ( een psychotisch, borderline of neurotisch ego dus) “verlicht” wil worden, is dat een stap te snel. Ongetwijfeld dient of functioneert de wens “zich spiritueel te ontwikkelen” dan als afweer van minderwaardigheidsgevoelens of is het een uiting van verdrongen grootheidsfantasieën

Maar de mens hoeft niet tot de middelbare leeftijd te wachten voordat hij zijn “ware zelf” kan vinden, zoals Jung meende. Want het “ware zelf” - een geïntegreerde persoonlijkheid – is een bijproduct van de eenwording met God. Als het zelf volkomen gecentreerd is in God , betekent dat een volledige integratie van de persoonlijkheid en dat kan op elke leeftijd bereikt worden, zelfs op zeer jonge leeftijd. Dus ook de daaropvolgende reis voorbij het “ware zelf’ hoeft niet uitgesteld te worden tot de gevorderde leeftijd. Maar of de mens zijn uiteindelijke bestemming, het niet-zelf, nu eerder of later bereikt, is uiteindelijk niet van doorslaggevend belang.

De weigering om buiten de context van het zelf of de persoonlijkheid te gaan, maakt het traditionele onderzoek van het zelf (de academische psychologie dus) tot een uitermate gesloten systeem.

Maar we willen niet aan het zelf voorbij gaan. We klampen ons vast aan het cognitieve en affectieve systeem (= het kennende en voelende zelf)uit angst voor hoe het leven eruit zou zien zonder dit voelende zelf . We menen dat we zonder het hele scala van emoties of gevoelens, robotachtige wezens zullen zijn, zodat we net zo goed dood zouden kunnen zijn. Maar dat is niet zo. Het tegendeel is waar. Een leven zonder zelf is een intense en dynamische toestand van zorgzaamheid voor alles wat zich in het hier en nu voordoet, een leven zonder gebreken en verlangens. Een glimp van wat voorbij het zelf ligt, is voldoende om in te zien dat een veel unieker, bewogener en dynamischer leven, slechts een stap voorbij het zelf ligt. Een glimp van dit nieuwe leven doet ons huidige bestaan hiermee vergeleken saai, statisch en weinig afwisselend lijken.

Caspar schreef:Marmot schreef:

Je gaat er ook een stukje langzamer door lopen.

Het komt nog zover dat je tot stilstand komt of zelfs achteruit gaat lopen.

Wakker blijven is de boodschap.

Een klein stukje text van spinoza aangehaald in een boek Van... Ronald Comers. "De jeugd die niet voorbij gaat"

Lichtvaardig verlaat de mens het pad van het verstand en laat hij de geest los, waardoor het werk wordt verzuimd de opdracht wordt vergeten,NL zich op een behoedzame manier een weg te vinden.

maarmot