Doelgerichtheid

Doelgerichtheid?

De vooruitgang in de menselijke geschiedenis is niet een door de actoren van deze geschiedenis
beoogd doel, maar staat geheel los van hun intenties. Mensen vechten voor hun privé belangen; ze
worden door hun eigen passies en zorgen geleid, en toch dragen ze bij aan de verwerkelijking van
iets, dat door niemand is bedoeld, maar dat de vernuftig achter alles en iedereen om werkende
geest heeft gepland.

De geschiedenis ontvouwt zich in de richting van een doel, maar die doelgerichtheid bevindt zich
niet in onze geesten. We zijn acteurs die niet weten wat de betekenis is van het stuk waarin ze
spelen, noch waartoe het zal leiden; we wensen macht en rijkdom, of andere aardse goederen,
maar in dit streven werken we onbewust mee aan het grote project van de geest en leiden hem zo
naar zijn vervulling.

Wanneer we dit weten, behoeft onze goedkeuring van deze grote plannen geen aparte mentale
aanvaarding, want die volgt uit, en zit vervat in ons begrijpen. Wanneer we dit eenmaal beseffen,
vatten we ook de zin van het lijden en de ontberingen van de mens. Individuele rebellie tegen de
geschiedenis in naam van morele idealen heeft geen zin. Deze kan niets aan de loop van de dingen
veranderen.
………………………………………………………………………………………..

Uit essay over filosofie van Hegel
Waarom is er iets en niet niets  ---  Leszek Kolakowski

Met uitzondering van Hegel zelf.
Die pretendeerde te weten dat Napoleon de drager was van de laatste fase van de realisering van de absolute geest.
Verder is van hem ook de uitspraak 'filosofie is de tijd in gedachten gevat'.
Het verleden - als vaststaande gebeurtenissen - is te duiden in de algemene vorm van de geschiedenis van die realisering van de absolute geest.
Het heden - als dat wat gaande is - gedeeltelijk.
De toekomst - als gebeurtenissen die nog gaan plaatsvinden - is niet te voorspellen, maar past wel in het kader van die algemene realisering.

Het is te vergelijken met de evolutionaire idee dat de evolutie een richting heeft die alleen achteraf vastgesteld kan worden. Maar wel een richting: Nl.: "Mount Improbable"

Wat de marxisten van Hegel gemaakt hebben is dat ze de geschiedenis wel een handje konden helpen. Kolakovski houdt ons blijkbaar voor dat we gelukkig van die opdracht verlost zijn en gewoon door kunnen gaan met onze eigen kleine doelen.